Τι είναι η Κοινωνική Φοβία;

Η Φοβία είναι κατά βάση ένας φόβος. Όλοι φοβόμαστε διάφορα πράγματα, όπως τα ύψη και τις αράχνες, αλλά για τους περισσότερους από εμάς, αυτό δεν αποτελεί εμπόδιο στην καθημερινή μας ζωή. Οι φόβοι αυτοί αποκαλούνται «φοβίες» μόνο όταν μας εμποδίζουν να κάνουμε πράγματα που σε άλλη περίπτωση θα απολαμβάναμε ή θα κάναμε με ευκολία.

Πολλοί από εμάς γινόμαστε ανήσυχοι πριν γνωρίσουμε καινούργιους ανθρώπους, αλλά διαπιστώνουμε ότι μόλις βρεθούμε μαζί τους, μπορούμε να χειριστούμε, ακόμα και να απολαύσουμε αυτές τις καταστάσεις. Στην καλύτερη περίπτωση, απλώς δεν μπορούμε να νιώσουμε άνετα όταν βρισκόμαστε σε τέτοιου είδους καταστάσεις και στην χειρότερη, ίσως χρειαστεί να τις αποφύγουμε όλες. Το συναίσθημα που βιώνεται στις περιπτώσεις αυτές και η συμπεριφορά που το συνοδεύει (π.χ. αποφυγή) συνθέτουν αυτό που ονομάζουμε κοινωνική φοβία.

Υπάρχουν δύο βασικές μορφές Κοινωνικής Φοβίας:

A) Γενική Κοινωνική Φοβία

Οι άνθρωποι που πάσχουν από Γενική Κοινωνική Φοβία έχουν την τάση να θεωρούν ότι γίνονται το επίκεντρο της προσοχής σε οποιονδήποτε χώρο βρεθούν μαζί με άλλους ανθρώπους και αυτό να τους προκαλεί ανησυχία. Νιώθουν αναστατωμένοι με τη σκέψη ότι όλοι οι άλλοι τους κοιτούν και παρατηρούν τι κάνουν. Μπορεί να νιώθουν φόβο όταν τους συστήνουν σε άλλους ανθρώπους ή ακόμα και να διστάζουν να τρώνε ή να πίνουν σε δημόσιους χώρους. Ίσως είναι δύσκολο γι’ αυτούς να πηγαίνουν σε καταστήματα ή εστιατόρια. Ενδεχομένως να αισθάνονται τόσο μεγάλη ντροπή όταν βγάζουν τα ρούχα τους σε δημόσιο χώρο που δεν μπορούν να πάνε στην παραλία. Επίσης, μπορεί να τους είναι δύσκολο να συναντήσουν τον προϊστάμενό τους ή τους συνεργάτες τους στη δουλειά, ακόμα και όταν πρέπει να το κάνουν.

Το να παραβρεθούν σε ένα πάρτι μπορεί να είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο γι’ αυτούς. Πολλοί είναι εκείνοι που διστάζουν κάπως πριν μπούνε σ’ ένα δωμάτιο γεμάτο από ανθρώπους. Εάν κάποιος πάσχει από κοινωνική φοβία μπορεί για παράδειγμα να έχει την τάση να κάθεται στην κουζίνα ή να πηγαίνει στην τουαλέτα και να αποφεύγει το σαλόνι – μερικοί άνθρωποι μάλιστα πιστεύουν ότι είναι κλειστοφοβικοί εξαιτίας αυτών των συναισθημάτων. Όταν τελικά μπει στο δωμάτιο όπου βρίσκονται άλλοι άνθρωποι, ίσως έχει την αίσθηση ότι όλοι τον κοιτάζουν. Αυτό κάποια στιγμή μπορεί να τον οδηγήσει στο να κάνει χρήση αλκοόλ για να τα βγάλει πέρα, να αρχίσει να πίνει πριν πάει, για παράδειγμα, σ’ ένα πάρτι, έτσι ώστε να μπορεί να χαλαρώσει αρκετά και τελικά να το απολαύσει.

B) Ειδική Κοινωνική Φοβία

Αυτή είναι μια συγκεκριμένη μορφή φοβίας που πλήττει ανθρώπους που βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο της προσοχής καθώς αυτό αποτελεί μέρος του τρόπου ζωής τους. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιονδήποτε πρόκειται να ερμηνεύσει ένα ρόλο ή ένα τραγούδι ή να μιλήσει μπροστά σε άλλους ανθρώπους. Πωλητές, ηθοποιοί, μουσικοί, δάσκαλοι, μπορεί όλοι να υποφέρουν απ’ αυτή τη μορφή φοβίας. Εκτός από αυτό όμως, δεν φαίνεται να αντιμετωπίζουν προβλήματα σε κανονικές κοινωνικές καταστάσεις. Εάν κάποιος πράγματι πάσχει από ειδική κοινωνική φοβία, ίσως διαπιστώσει ότι μπορεί να συναναστραφεί με άλλους ανθρώπους χωρίς κανένα πρόβλημα. Ωστόσο, όταν πρέπει να σηκωθεί και να μιλήσει μπροστά σε άλλους, αγχώνεται, πιθανώς τραυλίζει ή σταματά εντελώς να μιλά. Μπορεί να συμβεί ακόμα και σε ανθρώπους που μιλάνε συχνά μπροστά σε κοινό. Στην χειρότερη περίπτωση, μπορεί να καταστεί παντελώς αδύνατο για τον πάσχοντα να μιλήσει σε κοινό ή ακόμα και να θέσει ένα απλό ερώτημα.

The Royal College of Psychiatrists